DEPREM İZALATÖRLERİ
DEPREM İZOLASYONU (SİSMİK İZOLASYON) NEDİR?
Deprem Mühendisliği Teknolojisi son yıllarda giderek artış gösteren depremlere karşı önemini artırmış, bilgisayar sistemlerinin ve buna bağlı olarak hesap metotlarındaki gelişmelerle yaklaşık son yirmi beş yılda “Sismik Deprem İzolatörleri” olarak yeni sistemler ve malzemeler geliştirilmiştir.
Bu sistem; Büyük bir depremden insanların sağ çıkmasını sağlamanın yanı sıra, yapıların işlevlerinin kesilmeden devam etmesi gerekliliği ve/veya talebi de söz konusu olduğunda, mevcut deprem yönetmeliklerinden daha ileride bir tasarımın gerekli olduğu aşikardır.
# Deprem Performans Analizi Başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
-
SÖNÜMLEYİCİ -
küresel izalatör
Bu noktada en güvenli, çağdaş ve güncel yöntem DEPREM İZOLASYONU teknolojisidir.
(Sismik İzolasyon ya da Sismik Temel İzolasyonu olarak da bilinir.)
Depreme karşı yapı tasarımında sismik izolasyon yöntemi son yıllarda Dünya’ da ve Türkiye’ de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Sismik deprem izolasyonun temel amacı; yapının rezonans frekansını zeminin frekansından olabildiğince uzak tutmaktır. Sismik izolasyon, deprem etkilerine karşı koymak konusunda geleneksel yapı tasarım yöntemlerine kıyasla, depreme dayanıklı yapı tasarlamak için önemli bir yaklaşımdır.
%92′ si deprem kuşağı içinde yer alan ülkemizde, son yıllarda depreme dayanıklı yapı tasarımında yeni bir yöntem olan sismik izolasyon yönteminin geleneksel yapı tasarım yaklaşımlarıyla çeşitli açılardan karşılaştırılması yapılmış ve üstünlükleri ortaya çıkarılmıştır.
Başlıca sismik izolatör tipleri
- Kurşun çekirdekli izolatör,
- CLB Sismik İzolatör (Çapraz doğrusal hareket sistemi)
- Kauçuk izolatör (kayıcı tabakalı )
- Çelik bilyalı izolatörler
Kaynak: Deprem sempozyumu, 2005 – Hakan Türker
# Kurşun Çekirdekli İzolatör (Lead Rubber Isolator)
Kurşun çekirdekli izolatör; çelik plakalar ve tabakalar halinde bulunan yuvarlak şekildeki kauçuklardan imal edilmiş izolatör sistemidir. İnce ince tabaka halindeki kauçuk ile çelik plakaların sıcak preslenmesinden sonra yapıştırılması ile üretilmektedir. Bu izolatörlerin ortasına, kurşun çekirdek yerleştirilmektedir. Bunun amacı izalatörde enerji sönümleme kapasitesini artırmaktır.
# CLB – Çapraz Doğrusal Hareket Sistemi (Cross Linear Bearing)
Çapraz doğrusal hareket sistemi (CLB), birbirine dik olarak konumlandırılmış iki adet doğrusal raya, monte edilen yine
iki adet düşük sürtünmeli doğrusal hareket eden düşük sürtünme katsayısına sahip bloktan oluşmaktadır. Bu blok çok az bir kesme kuvveti karşılamaktadır.
CLB’lerin bir başka avantajlı özelliği de;
basınç kuvvetlerinin yanı sıra çekme kuvvetlerine karşı da çalışabilmesidir. Ayrıca, CLB tipi izolatörler, kurşun çekirdekli
izolatörler ve diğer sönümleyiciler ile birlikte de kullanılabilmektedir.
# Kauçuk İzolatör-Kayıcı Tabakalı (Sliding Laminated Reubber Isolator)
Kayıcı tabakalı kauçuk izolatör, diğer izolatörlerle (LRI, CLB tipi) birlikte kullanılır. Küçük genlikli yatay sarsıntılarda SLR, kauçuk tabakaların şekil değiştirmesi ile uygulandığı sisteme sönüm kapasitesi sağlar.
Daha büyük şiddetli depremlerde ise, plakanın kayması ile üzerindeki yapıda meydana gelen salınım hareketi kontrol altına alınır.
# Çelik Bilyalı İzolatör (Steel Ball Bearings)
Çelik bilyalı izolatör, düşük bir sürtünme katsayısı vermek üzere iki adet çelik levha arasında sıkıştırılmış çok sayıdaki bilyalardan oluşur.
Bilyaların sayısı, binanın düşey yüklerini yeterli düzeyde karşılayacak şekilde, sismik izolasyon sisteminin tasarımı esnasında kolayca ayarlanabilmektedir.
Bu izolatörler genellikle kurşun çekirdekli izolatörler (LRI) ve diğer sönümleyiciler ile kombine edilecek şekilde bir arada kullanılmaktadır.
KONUTLARDA DEPREM İZOLASYON UYGULAMASI HAKIKINDA ÇAILŞMAYI BURADAN İNCELEYEBİLİRSİNİZ.
