Bölüm 2 – MALZEME
ÇELİK MALZEME
Bu bölümde yapı çeliği, birleşim araçları ve diğer çelik yapı malzemesinin özellikleri ve ilgili standart, norm ve yönetmelikler yer almaktadır. Bu bölümde verilen malzeme karakteristik değerleri üretim standartlarında verilen minimum değerlerdir.
Beton için TS 500 ve donatı çeliği için TS 708 standartlarında belirtilen ilgili malzeme özellikleri geçerlidir.
2.1 YAPISAL ÇELİK
2.1.1 Malzeme Özellikleri
Bu Esaslar, TS EN 10025’e uygun şekilde sıcak haddelenerek üretilmiş çelik profiller ve levhalar ile EN 10210 ve EN 10219’a uygun olarak üretilen yapısal boru ve kutu enkesitli elemanların oluşturduğu çelik ve çelik-betonarme kompozit yapıların tasarım esaslarını içerir. Bu Esaslardaki kurallar Tablo 2.1A ve Tablo 2.1B’de verilen çelik sınıfları için geçerlidir. Tablo 2.1A ve Tablo 2.1B’de genelleştirilerek verilen akma gerilmesi ve çekme dayanımı değerleri, tasarım hesaplarında kullanılacak karakteristik değerlerdir.
TABLO 2.1A – SICAK HADDELENMİŞ YAPISAL ÇELİKLERDE KARAKTERİSTİK AKMA GERİLMESİ, Fy VE ÇEKME DAYANIMI, Fu
Standart ve Çelik Sınıfı |
Karakteristik Kalınlık, t (mm) | |||
t< 40mm | 40mm <t < 80mm | |||
Fy (N/mm2) | Fu (N/mm2) | Fy (N/mm2) | Fa (N/mm2) | |
EN 10025-2 | ||||
S235 | 235 | 360 | 215 | 360 |
S275 | 275 | 430 | 255 | 410 |
S355 | 355 | 510 | 335 | 470 |
S450 | 440 | 550 | 410 | 550 |
EN 10025-3 | ||||
S275 N/NL | 275 | 390 | 255 | 370 |
S355 N/NL | 275 | 390 | 255 | 370 |
S420 N/NL | 420 | 520 | 390 | 520 |
S460 N/NL | 460 | 540 | 430 | 540 |
EN 10025-4 | ||||
S275 M/ML | 275 | 370 | 255 | 360 |
S355 M/ML | 355 | 470 | 335 | 450 |
S420 M/ML | 420 | 520 | 390 | 500 |
S460 M/ML | 460 | 540 | 430 | 530 |
EN 10025-5 | ||||
S235 W | 235 | 360 | 215 | 340 |
S355 W | 355 | 510 | 335 | 490 |
EN 10025-6 | ||||
S460 Q/QL/QL1 | 460 | 570 | 440 | 550 |
TABLO 2.1B – YAPISAL BORU VE KUTU PROFİLLERDE KARAKTERİSTİK AKMA GERİLMESİ, Fy VE ÇEKME DAYANIMI, Fu
Standart ve Çelik Sınıfı | Karakteristik Kalınlık, t (mm) | |||
t< 40mm | 40mm <t< 80mm | |||
Fy (N/mm2) | Fa (N/mm2) | Fy (N/mm2) | Fu (N/mm2) | |
EN 10210-1 | ||||
S235 H | 235 | 360 | 215 | 340 |
S275 H | 275 | 430 | 255 | 410 |
S355 H | 355 | 510 | 335 | 490 |
S275 NH/NLH | 275 | 390 | 255 | 370 |
S355 NH/NLH | 355 | 490 | 335 | 470 |
S420 NH/NLH | 420 | 540 | 390 | 520 |
S460 NH/NLH | 460 | 560 | 430 | 550 |
EN 10219-1 | ||||
S235 H | 235 | 360 | ||
S275 H | 275 | 430 | ||
S355 H | 355 | 510 | ||
S275 NH/NLH | 275 | 370 | ||
S355 NH/NLH | 355 | 470 | ||
S460 NH/NLH | 460 | 550 | ||
S275 MH/MLH | 275 | 360 | ||
S355 MH/MLH | 355 | 470 | ||
S420 MH/MLH | 420 | 500 | ||
S460 MH/MLH | 460 | 530 |
2.1.2 Tokluk
Çekme elemanlarında gevrek göçmenin önlenmesi amacıyla, yapının ömrü boyunca oluşması muhtemel en düşük sıcaklıkta minimum çentik tokluğu (CVN, Charpy – V – Notch) değeri 27J olacaktır. Eksenel çekme ve eğilme momentinin çekme bileşeni etkisinde olan kalınlığı 50mm yi aşan enkesit parçalarına sahip hadde profillerinin ve yapma enkesitlerin eklerinin tam penetrasyonlu küt kaynak ile yapılması durumunda, bu elemanların çentik tokluğu değeri 21°C sıcaklıkta minimum 27J olacaktır. Bu koşul söz konusu elemanların bulonlu eklerinde uygulanmaz.
Ayrıca, aşağıdaki standartlarda belirtilen koşullar da göz önüne alınacaktır.
TS EN 1993 – 1 – 10: 2005 Çelik yapıların tasarımı – Bölüm 1 – 10: Malzeme tokluğu ve liflere dik yöndeki özellikleri
TS EN 10164: 2004 Mamul yüzeyine dik deformasyon özellikleri iyileştirilmiş çelik mamuller – Teknik teslim şartları
2.2 BULONLAR, SOMUNLAR, PULLAR ve PERÇİNLER
Bulonlar, somunlar ve pullar, Bölüm 1.3.5’te verilen standartlara uygun olacaktır. Bu Esaslardaki kurallar Tablo 2.2’de verilen bulon sınıfları için geçerlidir. Tablo 2.2’deki değerler, tasarım hesaplarında kullanılacak karakteristik değerlerdir.
TABLO 2.2 – BULONLARIN KARAKTERİSTİK AKMA GERİLMELERİ, Fyb ve ÇEKME DAYANIMLARI, Fub, (MPa)
Bulon sınıfı | 4.6 | 4.8 | 5.6 | 5.8 | 6.8 | 8.8 | 10.9 |
Fyb | 240 | 320 | 300 | 400 | 480 | 640 | 900 |
Fub | 400 | 400 | 500 | 500 | 600 | 800 | 1000 |
2.3 ANKRAJ ÇUBUKLARI
Ankraj çubuklarının malzeme özellikleri, Bölüm 1.3.2 ve Bölüm 1.3.5’te verilen standartlara uygun olacaktır. Ankraj çubuklarının karakteristik çekme dayanımı 1000 N/mm’ değerini aşmayacaktır. Çekme testi ile belirlenen toplam uzama oranı en az %14, enkesit azalma oranı da en az %30 olacaktır. Çekme dayanımı 800 N/mm2 değerini aşmayan ankraj çubuklarının çapları 100 mm değerini, bunun dışındaki durumlarda ise 75 mm değerini aşmayacaktır.
2.4 KAYNAK MALZEMELERİ
Kaynak malzemesi (kaynak metali) özellikleri, Bölüm 1.3.6!da verilen standartlara uygun olacaktır. Kaynak malzemesinin karakteristik akma gerilmesi ve çekme dayanımı, kopmaya karşı gelen uzama oranı ve minimum çentik tokluğu (CVN, Charpy – V – Notch) değerleri, esas metal malzemesinin benzer değerlerinden daha az olmayacaktır.
2.5 BAŞLIKLI ÇELİK ANKRAJLAR
Bu Esaslar kapsamında çelik – betonarme kompozit yapı elemanlarında kullanılacak başlıklı çelik ankraj kayma elemanlarının malzeme ve kaynak özellikleri, Bölüm 1.3.7’de verilen standartlara uygun olacaktır.
2.6 MİL ELEMANI
Bu Esaslar kapsamında çelik – betonarme kompozit yapı elemanlarında kullanılacak başlıklı çelik ankraj kayma elemanlarının malzeme ve kaynak özellikleri, Bölüm 1.3.7’de verilen standartlara uygun olacaktır.
İlgili kurumlara Kesin Hesap Raporunu vermeden önce, Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’ Ekleri‘ ile karşılaştırmanızda fayda vardır.
Bu Yönetmelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanmış olup, Bu Maddeler Yönetmeliğe kolay erişmek adına, hazırlanmış bir blogdur.
kaynak: Ç.Ş.B
Lütfen kullanım koşullarını okuyunuz
Arkadaşlar, kesin hesaplarınızı yapmadan önce, pdf formatından birkez daha kontrol etmenizde fayda vardır.
Hatalı kısımlar bulursanız, bildirirseniz seviniriz.